Boda-boda

Opnieuw een verhaal van mijn vaders hand...

De letterlijke betekenis van boda boda is van grens naar grens (border to border). Hier heeft het woord boda boda de betekenis van fietstaxi. Overal waar veel mensen komen staan groepjes bodadrivers klaar om je voor 15 of 25shilling (15 of 25 eurocent) de halve stad door te fietsen. Het is vaak afdingen of de prijs van gisteren voor dezelfde tocht noemen voordat je een redelijke prijs hebt. De prijs kan zomaar 50% zakken. Overigens kunnen Kenianen slecht rekenen en vergeten ze de komma nog wel eens. Zo word een afstand van 2,6 km zomaar 26 km. Gemiddeld is de prijs voor een rit 100 Shilling voor een uur rijden.

De bagagedrager is een in elkaar gelast frame van hoekijzer. Dat frame word gesteund door een paar stukken betonijzer die weer aan de achteras vast zitten. Op het frame ligt een goed of minder goed rechthoekig zitkussen . Dit kussen is bekled met kleurig kunstleer. Onderaan zit meestal franje van kunstleer. Als je pech hebt is het kussen doorgezakt en zit je op het frame. In Kisumu is het belangrijker om een goed zadel te hebben dan in de dorpjes, omdat hier de concurrentie groter is.Achter het zadel van de driver zit meestal wel een handvat waaraan je je vast kunt houden. Is dat niet het geval, dan pak je de zadelpen of het frame beet. Als voetsteun zijn er ter hoogte van de achteras een paar omgebogen stukken betonijzer gelast.
Dit en een keihard opgepomte achterband is het comfort wat de passagier krijgt tijdens de rit.
Zadel en frame
Het zadel van de driver is niet om op te zitten, maar om tegen af te zetten. Het staat dan ook onder 45 graden naar beneden aan de voorkant. Het is meestal wel goed geveerd.
De voorvork is vaak versterkt met extra krullen betonijzer, die naar het stuur lopen. Dat mag ook wel met al die gaten in de weg. Ook al staat er highway op het straatnaam bordje, de gaten zitten er evengoed in, evenals de weg van Nairoby naar Kisumu.
Het frame is degelijk gebouwd met twee stangen boven aan het frame. Gezien de constructie en gebruikte onderedelen moet je denken aan een fiets van 20 jaar geleden. Vaak afkomstig uit China.

Kisumu is heuvelachtig, dus zou je zeker bij een boda boda verwachten dat ze er versnellingen opzetten. Niks daarvan. Gewoon rechtstreeks aangedreven zonder schakelmogelijkheden. Als het erg zwaar gaat gaan ze gewoon op de trappers staan en doorzetten. Zweten dat ze dan doen. Wanneer het erg bergopwaarts gaat moet de passagier gewoon afstappen en gaan passagier en driver gewoon lopen tot je boven bent. Dat is bij een verre rit van twee uur ook best welkom. Bovenaan stap je weer vrolijk op en gaat de tocht weer hobbelend verder.

Wanneer je met een aantal mensen op de boda gaat, dan is het leuk om de drivers aante zetten tot een wedstrijd. Prachtig hoe ze zich inspannen om de eerste te zijn. Balen natuurlijk als je dan een verkeerde afslag neemt of gehinderd wordt door een op de weg lopende geit of koe. Uiteraard helpt complimentjes geven heel goed. Overigens zit er voor hen ook winst in, want zoveel te sneller ze hun klant afleveren, zoveel te sneller kunnen ze een nieuwe opdracht aannemen.
Een goed bodadriver is trots op zijn boda, dus zal hij hem versieren met krullen van ijzer en verchroomde delen. Ook schilderen ze hem soms in mooie kleuren. Ze vragen ook vaak of ze een goede driver zijn. Natuurlijk wordt de boda gewassen als er even geen klant is. Als het net geregend heeft kan dat gewoon bij een plas langs de weg,of anders bij een carwash.

Een carwash is vaak bij een rivier of bij een tankstation, waar een lage plek is, zodat er water beschikbaar is. Heel enkel zie je er één waar een grote tank met water en een hogedrukspuit staat. Meestal is het afgesneden jerrycan met water en oude lap waarmee schoongemaakt wordt.

Lang de weg zijn op diverse plaatsen reparatieplekken voor boda’s. Gewoon door paticulieren gerunde ondernemingen. Hier kan een wiel opnieuw gespaakt worden, een breuk in het frame gelast als het een grote onderneming is. Meestal hangt daar, zoals overal waar wat gebeurd, volk rond. Op de meeste plekken blijft het bij oppompen van de band en het met een zware hamer en een bout opnieuw vastzetten van de kruk op de trapas. Een nieuwe crackspie inzetten zal wel niet gebeuren, want de meeste boda’s hebben gewoon een ingeslagen bout.
Kettingkasten zijn heel zeldzaam op een boda. Trappers hebben ze meestal wel goed voor elkaar. Meestal heeft een bodadriver als schoeisel te grote teenslippers aan. Eén keer heb ik een bodadriver gehad die met z’n teenslippers aan 15km op alleen een stangetje zat te trappen, omdat de rest van de trapper was verdwenen. Berg op berg af.
Overigens is verlichting niet aan de orde op de boda. Zowel straatverlichting, die er vrijwel niet is, als verlichting op voertuigen is lang niet altijd in orde. Daarom moet je vanaf 7 uur s’avonds heel voorzichtig rijden.
Bodarijden is een belevenis!