Een druppel bloed met grote gevolgen…

‘Ken je status en red hiermee je eigen leven en dat van anderen.’
Dit is de boodschap waar in Kenia zangers over zingen, kranten over schrijven en politici over debatteren. Je status is in dit geval je toestand met betrekking tot HIV. Aan welke kant van de scheidslijn sta je? De scheidslijn die de bevolking onverbiddelijk in tweeën splitst. Positief of negatief, een leven in onzekerheid, gevuld met medicijnen, een sociaal stigma en een naderende dood of een leven in relatieve zekerheid, waarbij je, met een beetje voorzichtigheid, kan voorkomen dat je aan de verkeerde kant van de scheidslijn terecht komt.
Bij mensen die positief getest zijn, dit wil zeggen dat het HIV-virus in hun bloed in vastgesteld, wordt gekeken hoe veel er van dat virus aanwezig is en aan de hand daarvan krijgen ze een antivirale cocktail. Een mengsel van meerdere medicijnen die er samen voor moeten zorgen dat er zo weinig mogelijk virus aanwezig is om het lichaam kwaad te doen. Deze medicijnen werken alleen als ze genomen worden in combinatie met een gezond leven. En dit is juist de reden waarom HIV in Europa steeds meer een chronische aandoening wordt terwijl er in Afrika dagelijks duizenden mensen aan sterven. De Keniaanse regering stelt de antivirale cocktail gratis ter beschikking aan patiënten maar een gebrek aan goede voeding en logistieke problemen die therapietrouw in veel gevallen onmogelijk maakt zorgen ervoor dat de medicijnen hun goede uitwerking missen en mensen doodziek worden van een simpele verkoudheid of maandenlang met een etterende, steeds groter wordende wond rondlopen omdat ze zich geschaafd hebben.
Om het medicijn zo effectief mogelijk te laten zijn moet het genomen worden in een vroeg stadium van de HIV, als het nog niet al te veel kwaad heeft gedaan. Maar juist dan heeft een patiënt nog geen tekens van ziekte, en dit symptoomloze tijdperk kan in sommige gevallen zelfs jaren duren. In die tijd kan het virus goed zijn ‘werk’ doen en kan de patiënt vele anderen besmetten.
Om deze reden is het van belang dat mensen hun status kennen. De Keniaanse overheid heeft hiervoor VCT-klinieken. Vrijwillige counseling en testen. Mensen kunnen daarheen gaan, om uitleg te krijgen over wat HIV/AIDS is, hoe je het krijgt, hoe je het kan voorkomen. Wat er gebeurt bij de test en wat de gevolgen zijn als je het virus hebt. Als mensen er klaar voor zijn worden ze getest zodat ze hun status kennen. De meeste mensen die voor de eerste keer gaan komen alleen voor informatie, je status leren kennen is eng en veel mensen verkiezen de onzekerheid boven een eventueel negatieve boodschap.
Ik had al heel wat VCT-klinieken gezien maar was nog nooit zelf door het hele testproces gegaan. Edward’s kerk, waar ik nu werk, heeft ook een kliniek en bij wijze van kennismaking met de kliniek en het werk heb ik me laten testen.
Achter gesloten deuren, alles is vertrouwelijk en er wordt met grote zorgvuldigheid omgegaan met het beroepsgeheim, legt Becky, de counselor, me uit wat AIDS is, vraagt ze me of ik de gevaren ken en of ik weet hoe ik het kan krijgen. Ze vraagt me waarom ik getest wil worden, veel mensen die bijna gaan trouwen, zwanger willen worden of net een nieuwe relatie hebben komen om zich te laten testen.
Ze legt de test aan me uit, 2 rode streepjes is negatief, bovenste streepje rood is positief en onderste streepje rood betekend dat de test opnieuw gedaan moet worden.
De handschoenen gaan aan, testen worden klaargemaakt en na een kleine, maar pijnlijke vingerprik zit ik met een enorme druppel bloed op mijn vinger die opgezogen wordt met een pipetje en langzaam op de test gedruppeld wordt. Nu is het wachten, de test wordt uit mijn zicht gelegd en Becky vraagt me wat ik ga doen als blijkt dat ik positief ben. Houd ik het voor mezelf of ga ik er met anderen over praten.
Als ik positief ben….
Ineens heb ik allemaal rampscenario’s in mijn hoofd. Dat straatjongetje met die bloedende wond, misschien was hij wel positief? Die patiënt die ik verzorgt heb.. ben ik wel voorzichtig genoeg geweest? Het zweet breekt me aan alle kanten uit. Ik kan alleen maar bidden. Ik ben blij als de 10 minuten voorbij zijn maar durf haast niet te kijken. Ik zie 2 rode streepjes, wat is dat ook al weer? Positief? Negatief? Ik weet het niet meer….
Nu ik zelf in de spanning heb gezeten snap ik ook veel beter waarom mensen zich niet laten testen.
Ook al wist ik dat de kans dat ik besmet was ontzettend klein was, het was eng. Ik zou ook niet weten hoe ik zou reageren op slecht nieuws. Het leven in onzekerheid lijkt inderdaad aantrekkelijk.
En juist daarom is voorlichting zo belangrijk. Mensen laten weten wat AIDS is, wat de gevaren zijn en hoe je het kan voorkomen. Mensen wijzen op hun verantwoordelijkheid ten opzichte van (toekomstige) partner en kinderen. Zodat de komende generatie beter weet wat HIV is hoewel ze er minder onder lijden.
Anneke
PS: Voor iedereen die het niet meer kon volgen, ik heb géén HIV.